Jaskra

Jaskra jest to grupa chorób, których wspólną cechą jest występowanie neuropatii nerwu wzrokowego związanej z ubytkami w polu widzenia, dla której podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe jest jednym z głównych czynników ryzyka. W populacji ogólnej za prawidłowe uznaje się ciśnienie wewnątrzgałkowe w zakresie 10-22 mm Hg).

Jaskra może być:

  • wrodzona i nabyta,
  • otwartego i zamkniętego kąta,
  • pierwotna i wtórna.

Niezależnie od typu jaskry uszkodzenie nerwu wzrokowego ma podobny charakter. Dochodzi do utraty włókien nerwowych, co objawia się powiększeniem zagłębienia tarczy nerwu wzrokowego. Im większe zagłębienie (stosunek c/d – stosunek zagłębienia do tarczy), tym większe uszkodzenie jaskrowe. Utrata włókien nerwowych powoduje powstanie najpierw niezauważalnych przez pacjenta mroczków paracentralnych (mroczki łukowate) ze stopniową progresją ubytków w polu widzenia do pola lunetowego, a w stadiach końcowych do całkowitej i nieodwracalnej ślepoty. Ostrość wzroku długo utrzymuje się na dobrym poziomie i pogarsza się dopiero w stadiach skrajnie zaawansowanych.

Najczęściej występuje jaskra pierwotna otwartego kąta.

Czynniki ryzyka:

  • wiek (powyżej 65 roku życia),
  • rasa (częściej u rasy czarnej),
  • jaskra w rodzinie,
  • cukrzyca,
  • zmniejszone ciśnienie perfuzji,
  • krótkowzroczność,
  • choroby siatkówki.

Coraz częściej jest rozpoznawana jaskra normalnego ciśnienia. W tym przypadku do uszkodzenia jaskrowego nerwu wzrokowego dochodzi u pacjentów z ciśnieniem wewnątrzgałkowym mniejszym niż 21 mm Hg.

Czynniki ryzyka:

  • wiek – starsi niż chorzy z jaskrą pierwotną otwartego kąta,
  • kobiety chorują 2 razy częściej niż mężczyźni,
  • wywiad rodzinny.

Jaskra pierwotnie zamkniętego kąta – do wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego dochodzi w wyniku zamknięcia kąta przesączania.

Czynniki ryzyka:

  • wiek – powyżej 60 roku życia,
  • płeć – kobiety chorują 4 razy częściej niż mężczyźni,
  • rasa – częściej występuje w Azji Południowo-Wschodniej,
  • wywiad rodzinny,
  • czynniki anatomiczne.

W wyniku nagłego zamknięcia kąta dochodzi do znacznego wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego. Taki nagły wzrost ciśnienia wewnątrz oka ze wszystkimi towarzyszącymi mu objawami (silny ból głowy, zamglone widzenia, „koła tęczowe” wokół źródła światła, nudności) nazywamy ostrym atakiem jaskry.

Istnieją inne postacie jaskry :

  • Jaskra w zespole rzekomego złuszczania (PEX),
  • Jaskra barwnikowa,
  • Jaskra neowaskularna (w niedokrwiennym zakrzepie żyły centralnej siatkówki, w cukrzycy, guzy wewnątrzgałkowe, odwarstwienie siatkówki, zator tętnicy centralnej siatkówki i inne),
  • Jaskra zapalna,
  • Jaskra związana z patologią soczewki,
  • Jaskra pourazowa,
  • Jaskra w zespołach tęczówkowo-rogówkowo-śródbłonkowych,
  • Jaskra w fakomatozach.

Diagnostyka jaskry:

  • Monitorowanie obrazu tarczy nerwu wzrokowego (badanie w soczewce Volka, zdjęcie kolorowe dna oczu),
  • Monitorowanie zmian tarczy nerwu wzrokowego w badaniach GDX, HRT, OCT,
  • Monitorowanie funkcji nerwu wzrokowego w badaniu perymetrii statycznej,
  • Kontrola ciśnienia wewnątrzgałkowego z uwzględnieniem grubości rogówki (pachymetria),
  • Badanie kąta przesączania (gonioskopie, OCT przedniego odcinka),
  • We wczesnych stadiach choroby, kiedy rozpoznanie jest niepewne, brak jeszcze typowych dla jaskry zmian na dnie oczu i w perymetrii statycznej, wskazane jest badanie elektrofizjologiczne siatkówki PERG.

Leczenie jaskry:

  • Leczenie zachowawcze – najczęściej stosowane. Obecnie istnieje bardzo liczna grupa leków przeciwjaskrowych. Działają one przede wszystkim poprzez obniżenie poziomu ciśnienia wewnątrzgałkowego. Wybór leku zależy od rodzaju jaskry i stanu ogólnego pacjenta,
  • Zabiegi laserowe – trabekuloplastyka laserem argonowym, selektywna trabekuloplastyka laserem Q switch Nd (YAG – o zdwojonej częstotliwości), JAG irydotomia, cykloablacja laserem diodowym,
  • Leczenie chirurgiczne – trabekulektomia, niepenetrujące zabiegi filtracyjne, wszczepy drenujące.

Udostępnij artykuł