Jak ciąża wpływa na wzrok?
Zmiany w narządzie w okresie ciąży można podzielić na trzy rodzaje:
– zmiany fizjologiczne,
– zmiany patologiczne rozwijające sie podczas ciąży
zmiany patologiczne występujące przed ciążą, których przebieg kliniczny zmieniła sama ciąża.
Do pierwszej grupy można odnieść zmiany w obrębie rogówki: obniżenie czucia rogówkowego, zwiększenie grubości rogówki na skutek obrzęku, tym samym zmiany w refrakcji oka, zmiana składu łez. W wyniku tych zaburzeń obserwujemy obniżoną tolerancję soczewek kontaktowych. Oprócz tych zmian może dochodzić do zaburzeń akomodacji i nawet całkowitego jej porażenia.
Do drugiej grupy zaliczamy:
– retinopatię nadciśnieniową w przebiegu zatrucia ciążowego (gestozy), w stadium zaawansowanym gestozy może rozwinąć się obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, w naczyniówce niedokrwienne ogniskowe zakrzepy (plamki Elschniga), może rozwinąć się wysiękowe odwarstwienie siatkówki,
– u pacjentek z objawami rzucawki porodowej może wystąpić obustronne zaniewidzenie (przejściowa ślepota korowa) spowodowana obrzękiem kory mózgowej w płacie potylicznym, który cofa się w ciągu kilku dni lub tygodni po porodzie,
– w okresie ciąży może wystąpić niedowidzenie połowicze dwuskroniowe związane z rozwojem lub wzrostem już wcześniej istniejącego gruczolaka przysadki,
– w całkowicie prawidłowo przebiegającej ciąży może wystąpić choroidopatia surowicza centralna.
Do grupy trzeciej przede wszystkim można odnieść:
– cukrzycę, w oczach z miernie i ciężko nasiloną retinopatią nieproliferacyjną jest duże ryzyko progresji zmian w okresie ciąży. Pacjentki z cukrzycą powinny być badane przez okulistę przed planowaną ciążą, w trakcie ciąży co 3 miesiące i po porodzie,
– w przypadku retinopatii cukrzycowej proliferacyjnej ze względu na ryzyko wystąpienia krwawienia do ciała szklistego należy rozważyć rozwiązanie ciąży za pomocą cięcia cesarskiego,
– w pierwszym trymestrze ciąży może ujawnić się lub ulec zaostrzeniu choroba Gravesa-Basedowa. Często objawy oczne pojawiają sie w okresie poporodowym w postaci wytrzeszczu gałek ocznych oraz retrakcji powiek,
– w ciąży występuje naturalny stan immunosupresji, ma to korzystny wpływ na przebieg idiopatycznego zapalenia błony naczyniowej,
– ale również z powodu immunosupresji istnieje większe ryzyko rozwoju nowotworów, w tym czerniaka błony naczyniowej,
– w ciąży zmniejsza się poziom ciśnienia śródgałkowego, co ma korzystny wpływ na przebieg jaskry w okresie ciąży,
– u kobiet z wysoką krótkowzrocznością rodzących siłami natury nie stwierdza się postępu wady, powstania nowych zmian zwyrodnieniowych, otworów, przedarć czy odwarstwienia siatkówki, sama wada wzroku bez zmian w siatkówce nie powinna stanowić wskazania do rozwiązania ciąży za pomocą cięcia cesarskiego. Każda ciężarna z wysoką krótkowzrocznością powinna przed porodem zostać poddana badaniu okulistycznemu w celu dokładnej oceny siatkówki , a szczególnie jej części obwodowej. W przypadku stwierdzonych zmian należy rozważyć fotokoagulacje laserową siatkówki.
Jak powinno wyglądać stanowisko pracy przy komputerze?
Zbyt długie i intensywne korzystanie z komputera prowadzi do zespołu stresu komputerowego, który obejmuje objawy ze strony oczu (ból oczu, suchość, pieczenie, zaburzenia ostrości wzroku), zespół cieśni nadgarstka, zwyrodnienia kręgosłupa, bóle głowy, rozdrażnienie , zmęczenie. Objawy oczne związane głównie z rzadszym (2-3 razy) mruganiem powiek, z dużym wysiłkiem akomodacyjnym. U osób między 30.rokiem życia a 40.rokiem wcześniej może wystąpić presbiooia (starczowzroczność). U dzieci i młodzieży często dochodzi do skurczu akomodacji i krótkowzroczności pozornej.
Żeby poprawić komfort pracy przy komputerze musimy odpowiednio dostosować warunki środowiska pracy:
– Odległość oczu od ekranu według norm europejskich powinna wynosić od 45 cm do 75 cm. Ustawienie monitora około 15 stopni poniżej linii wzroku (ustawienie górnej granicy krawędzi ekranu na poziomie linii spojrzenia). Monitor powinien znajdować się dokładnie naprzeciwko korzystającego z komputera. Najlepszy kąt spojrzenia na monitor to kąt prostopadły.
– Wielkość liter standardowo używanej czcionki nie powinna być mniejsza niż 12 punktów.
– Rodzaj monitora powinien podlegać aktualnej normie TCO’03 (Tjanstemannens Central Organization – Szwedzka Konfederacja Pracodawców). Użytkowanie ekranów LCD (wyświetlacz ciekłokrystaliczny) jest korzystniejsze niż użytkowanie monitorów z lampą kineskopową CRT ze względu na mniejsze natężenie promieniowania elketromagnetycznego. Ważne, aby ekrany nie posiadały błyszczącej powłoki.
– Stolik komputerowy powinien mieć dostosowaną wysokość do wzrostu osoby pracującej przy komputerze (według norm TCO’04 możliwość regulacji od 65 cm do 125 cm ponad poziom podłogi). Głębokość blatu zależy od typu monitorza, a szerokość nie powinna byc mniejsza niż 120 cm.
– Krzesło powinno być wyposażone w oparcie z podparciem odcinka lędźwiowego kręgosłupa, mechanizm regulacji wysokości oparcia i jego nachylenia, a także posiadać podłokietniki. Stopy powinny spoczywać na podłodze lub podnóżku w przypadku dzieci lub osób o niskim wzroście.
– Oświetlenie. Najkorzystniejsze dla oczu jest światło dzienne. Dobór rodzaju oświetlenia zależy od doświadczenia osoby pracującej przy komputerze, jej wieku, a nawet płci. Regulacja natężenia światła w zakresie 400-700 luksów.
– Optymalna temperatura pomieszczenia w okresie letnim wynosi 20-24 ºC , 20-22 ºC w okresie zimowym.
– Ważną rolę odgrywa odpowiednio rozłożony czas pracy. Zalecane robienie minimum 5-minutowych przerw po 30-40 minutach pracy, w czasie których można przenieść wzrok na dalsze odległości lub udać się na spacer. Ilość godzin spędzanych przy komputerze w ciągu dnia nie powinna przekraczać 1 godz.w przypadku dzieci i 2 godz.u młodzieży.
– Ważne jest aby nie zapominać o świadomym mruganiu, wskazane stosowanie sztucznych łez bez substancji konserwujących.
Jak przygotować się do wizyty u okulisty?
Wybierasz się do okulisty? Przygotuj niezbędne informacje o swoim stanie zdrowia i pytania do lekarza.
W pierwszej kolejności musisz zgłosić okuliście jaki jest główny powód Twojej wizyty.
Opowiedz o swoich obecnych dolegliwościach.
Pogorszenie ostrości wzroku:
1) Do dali, do bliży lub na każdą odległość?
2) Nagłe lub stopniowe, stałe lub okresowe, postępujące lub niepostępujące?
3) Obuoczne lub jednooczne?
4) Czy towarzyszą temu zaburzenia pola widzenia, dolegliwości bólowe oczu, głowy lub inne?
Ból oczu:
1) Charakter bólu (piekący, uciskający, pulsujący, ostry, tępy, przemijający, stały)?
2) W jakich okolicznościach i o jakiej porze dnia pojawia się, czy ma to związek z pracą wzrokową?
3) Umiejscowienie bólu (powierzchowny, głęboki, punktowy, rozległy, promieniujący)?
4) Czy towarzyszą temu inne dolegliwości ze strony oczu lub ogólne?
Zaburzenia pola widzenia:
1) Jednooczne lub obuoczne?
2) Mroczki stałe lub zmienne?
3) Umiejscowienie i wielkość mroczków?
W następnej kolejności musisz przedstawić swojemu lekarzowi jakie wcześniej zdarzały się problemy z Twoim wzrokiem (wcześniej wykryte wady, choroby, urazy, operacje oczu).
W wielu przypadkach ważna jest również informacja o ogólnym stanie zdrowia, zwłaszcza w sytuacjach, kiedy pacjent choruje na nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, miażdżycę, zaburzenia czynności tarczycy, reumatoidalne zapalenie stawów lub inne choroby z autoagresji, choroby zakaźne, neurologiczne, nowotworowe, przebyte urazy, operacje.
Na pewno interesującą dla lekarza okulisty będzie informacja o przyjmowanych dotychczas przez Ciebie leków jak miejscowych okulistycznych, tak i ogólnych.
Pomocnym w niektórych sytuacjach może się okazać wywiad rodzinny, ponieważ niektóre choroby oczu mają podłoże genetyczne.
Po przedstawieniu takich wyczerpujących informacji okulista dokładniej będzie wiedział na co trzeba zwrócić szczególną uwagę podczas badania.
A z własnego doświadczenia wiem, że uważna rozmowa lekarza z pacjentem, szczegółowy wywiad chorobowy i dokładne, właściwie ukierunkowane badanie są gwarancją trafnego rozpoznania i skutecznego leczenia.
